Herb i zawołanie bp. Piotra Przyborka

Każdy herb zawiera określone przesłanie, wyraża i reprezentuje osobę, która jest jego właścicielem. Herb biskupi przedstawia program posługi, charakterystyczne rysy duchowości, posługiwania, niekiedy nawiązuje do drogi życia. Pod tarczą herbową widnieje komentarz do herbu, czyli banderola z wypisaną na niej dewizą herbową zwaną zawołaniem biskupim.

Według zasad heraldyki kościelnej nad tarczą herbową biskupów umieszczany jest kapelusz – symbol pielgrzymowania – w kolorze zielonym, który oznacza pasterza prowadzącego owce na pastwisko. Przez rondo przeprowadzony jest zielony sznur z chwostami w tym samym kolorze, ułożonymi symetrycznie w trzech rzędach po sześć po obu stronach tarczy, zwieńczony chwostem nad rondem kapelusza. Za tarczą herbową znajduje się krzyż – wezwanie do naśladowania Chrystusa, posługi apostolskiej i głoszenia Ewangelii. Przesłanie zawarte w herbie ukazuje sztuka blazonowania, odczytywania znaczeń według reguł heraldycznych. Opisu herbu dokonuje się z pozycji osoby stojącej za herbem, nie zaś patrzącej na niego.

Herb bp. Piotra Przyborka zbudowany jest na stylizowanej tarczy późnogotyckiej. Na umieszczonym za nią złotym krzyżu widoczne jest połączenie obydwu jego ramion. Na srebrnej szarfie, pod tarczą, wypisana jest czarnymi literami dewiza herbowa.

Na tarczy herbowej widać czerwony krzyż jerozolimski – znak, że przez misterium męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa Bóg przywrócił ludziom godność dziecięctwa Bożego. W oryginalnej wersji jest to duży krzyż i cztery małe krzyże. Ukazane tu godło herbowe wyraża Kościół – wspólnotę dzieci Bożych – który narodził się na Golgocie. Krzyż jerozolimski oznacza pięć ran Zbawiciela, tu ma oznaczać Chrystusa, Głowę Kościoła, obok Niego zaś ludzi, dzieci Boże, które przez życie niosą własne krzyże. W opisywanym herbie lewy dolny krzyż, stanowiący część krzyża jerozolimskiego, został zastąpiony stylizowaną złotą literą „M”, oznaczającą Matkę Bożą stojącą pod krzyżem Zbawiciela. Maryja – Matka Kościoła – zajmuje szczególne miejsce we wspólnocie Kościoła. To Ona przewodzi Kościołowi pielgrzymującemu. Złota litera „M” na niebieskim tle jest monogramem Maryi prowadzącej do Chrystusa, wskazuje na „Gwiazdą Przewodnią”.

W centrum krzyża jerozolimskiego bp Piotr umieścił gołębicę – symbol Ducha Świętego. Trzecia Osoba Trójcy Świętej jest szczególnym darem dla wierzących – „który od Ojca i Syna pochodzi”. Duch przypomina Kościołowi o Bożym dziecięctwie, zwłaszcza wtedy, gdy uwalnia serca od grzechów i przywraca stan łaski uświęcającej. Jest Pocieszycielem, Parakletem, który prowadzi Kościół.

Krzyż jerozolimski w herbie bp. Przyborka to nawiązanie do studiów biblijnych w Jerozolimie, znak miłości do Pisma Świętego oraz odniesienie do misji poznawania i przekazywania piękna i prawdy Biblii. Krzyż wraz z symbolem Matki Bożej przywołuje wspomnienie herbu św. Jana Pawła II. Podobieństwo wykazuje tynktura tarczy i wspomniana złota litera „M”. To znamienne odesłanie, gdyż w latach pontyfikatu polskiego papieża bp Piotr rozeznawał osobiste powołanie do służby Bożej, wtedy też rozpoczynał kapłańską posługę.

Niebieska tynktura tarczy herbowej oznacza niebo – cel pielgrzymujących przez ziemię dzieci Bożych. Barwa czerwona odnosi się do tajemnicy męki i śmierci Zbawiciela. Na krzyżu z Jego przebitego boku narodził się Kościół i tam wzięły początek sakramenty Kościoła. Czerwień ma też konotację apostolską – jej obecność w herbie przypomina nie tylko o udzielanych dzieciom Bożym darach Ducha Świętego, ale i o zadaniach głoszenia Ewangelii aż po krańce świata. Czerwony kolor jest symbolicznym podkreśleniem męstwa w wyznawaniu wiary w Zbawiciela oraz wezwaniem do świadectwa, według Jego słów: „Gdy Duch Święty zstąpi na was, otrzymacie Jego moc i będziecie moimi świadkami w Jerozolimie (…) i aż po krańce ziemi” (Dz 1,8).

Srebrna szarfa z dewizą biskupiego posługiwania stanowi komentarz i wskazówkę do symboliki tarczy herbowej bp. Piotra. Jego zawołanie biskupie „Jesteśmy dziećmi Bożymi” pochodzi z Listu św. Pawła Apostoła do Rzymian: „Sam Duch wspiera swym świadectwem naszego ducha, że jesteśmy dziećmi Bożymi” (Rz 8,16). Bp Piotr Przyborek wskazuje na istotę bycia dzieckiem Bożym, która kryje się w znaczeniu nowotestamentalnego terminu „hyiothesia” użytego przez Apostoła Narodów w tym samym Liście do Rzymian: „Nie otrzymaliście przecież ducha niewoli, by się znowu pogrążyć w bojaźni, ale otrzymaliście ducha przybrania za synów, w którym możemy wołać: «Abba, Ojcze!»” (Rz 8,15). To greckie słowo oznacza adopcję ze strony Boga, usynowienie, uznanie za mających prawo dziedziczenia – „Jeżeli zaś jesteśmy dziećmi, to i dziedzicami: dziedzicami Boga, a współdziedzicami Chrystusa, skoro wspólnie z Nim cierpimy po to, by też wspólnie mieć udział w chwale” (Rz 8,17). Wskazuje też na jedną z podstawowych i najprostszych prawd chrześcijańskiej wiary, która pozwala człowiekowi wejść w intymną relację z Bogiem, do czego wzywał sam Zbawiciel, ucząc apostołów modlitwy: „Kiedy będziecie się modlić, mówcie: Ojcze…” (Łk 11,2).

Dewiza herbowa bp. Przyborka stanowi wyraźne odniesienie do chrztu św., przez który ludzie zostają włączeni w tajemnicę męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa, stają się dziećmi Bożymi i członkami wspólnoty Kościoła. Zawołanie „Jesteśmy dziećmi Bożymi” jest również programem jego pasterskiej posługi. Budując Kościół, chce on głosić dzisiejszemu światu prawdę o Bogu, który pragnie zbawienia wszystkich ludzi i który za nich ofiarował swojego Jedynego Syna. Wzorem dziecięctwa Bożego, wpisanego w tę pasterską posługę, jest dla Kościoła Maryja – Córka Boga Ojca, Matka Zbawiciela i Oblubienica Ducha Świętego. Ona bowiem uczy ludzi wierzących wypełniania woli Bożej w codzienności.

Wyjaśnienie herbu opracował ks. Albert Warso, zaś zawołania biskupiego – ks. Mateusz Tarczyński.